Türkiye’nin saldırı ve işgali nedeniyle yaklaşık 300 binden fazla insanın göç ettiği Efrîn’e 7 bin ailenin geri döndüğünü söyleyen Efrîn İnsan Hakları Örgütü Eşsözcüsü İbrahim Şêxo, “250 bin insan da geri dönmeyi bekliyor” dedi.
Türkiye’nin 2018’deki saldırısı ve işgaliyle Efrîn’den göç etmek zorunda kalan yaklaşık 300 binden fazla Kürt, Suriye Demokratik Güçleri (QSD) ile Şam’ın geçici yönetimi arasında 10 Mart’ta imzalanan 8 maddelik mutabakatın ardından geri dönmeye başladı. Mutabakat yer alan “Yerlerinden edilmiş tüm Suriyelilerin kendi kasaba ve köylerine geri dönmelerinin sağlanması ve Suriye devleti tarafından korumalarının sağlanması” maddesi kapsamında toprakları işgal edilen Efrîn, Grê Spî ve Serekanîyê halkı topraklarına dönme hazırlığına başladı. İşgalin ardından Türkiye ve ona bağlı paramilter grupların yerleştiği kent, bu dönemden sonra katletme, talan, kaçırılma ve tecavüz gibi birçok insanlık suçlarıyla anıldı. Özerk yönetimin öncülüğünde, Şam geçici hükümetiyle imzalanan mutabakat ardından kentlerinden zorla göçertilmek zorunda bırakılan Efrînliler yavaş yavaş kentlerine dönmeye başladı.
‘250 BİN İNSANIN DÖNMESİNİ BEKLİYORUZ’
Mutabakata ve sonrası hazırlıklar ile dönüşlere dair konuşan Efrîn İnsan Hakları Örgütü Eşsözcüsü İbrahîm Şêxo, 300 binden fazla insanın işgal edilen topraklardan göçertildiğini kaydetti. İbrahîm Şêxo, “7 yıldır insanlar dönmeyi bekliyor. Bu mutabakattan önce de bazı yurttaşlar dönme girişimlerinde bulunmuştu. Ancak şimdiye kadar elimizde net bir sayı olmadı. Mutabakattan sonra topladığımız verilere göre, 7 bine yakın aile Efrîn’e geri dönmüş durumda. Bu sayının 100-150 bin insan ettiğini tahmin ediyoruz. 250 bin insan da geri dönmeyi bekliyor” ifadelerini kullandı.
BAAS rejiminin yıkıldığı 8 Aralık’tan bu yana birçok ailenin Efrîn’e birlikte dönmeye başladığını söyleyen İbrahîm Şêxo, son süreçte Til Rifat ve Şehba’dan Tebqa, Reqa’ya göçmek zorunda kalan Efrînlilerin de dönüş için hazırlık yaptıklarını belirtti. İbrahîm Şêxo, “Heleb’te de 200 binlik bir nüfus Efrîn’e dönmeyi bekliyor. Aslında sayı günden güne artıyor. 300 binlere kadar ulaştığını söylemek mümkündür. Heleb’teki Efrînliler, özerk yönetim ve Şam hükümetinin anlaşmalarını bekliyor. Daha o anlaşma sağlanamadı. Bu anlaşmanın zemin ve zaman istediğinin farkındayız. Aslında Efrîn’e dönüşlerin büyük kafilelere ulaştığı vakit Ramazan ayı idi. Buraya dönen çok sayıda Efrînli orada kalan akrabalarını, tanıdıklarını ve elbette mezarlarını ziyaret ettiler” diye konuştu.
‘TÜRKİYE PARAMİLİTER GRUPLARINI ÇEKMİYOR’
Efrîn’de dönüşlerin istikrara kavuşmama sebebinin kentte hala paramiliter grupların yer alması olduğuna işaret eden İbrahîm Şêxo, bu sorunun kentte huzursuzluk yaratmaya devam ettiğini belirtti. Efrîn’in işgal ardından uzun yıllar boyunca, kaçırılma, talan, taciz ve tecavüzle anıldığını hatırlatan İbrahîm Şêxo, “Geri dönüşlerin sürmesini istiyorlarsa hem Özerk Yönetim hem de Şam hükümeti, içerdeki emniyeti sağlamalıdır. Geri dönen Efrînlilerin kendilerini savunması sağlanmalı, farklı grupların onlara müdahalesi engellenmelidir. Buna dair hala atılması gereken adımlar atılmadı. Halkımız da hala geri dönmeyi bekliyor. Özellikle Türkiye’ye bağlı orada işgalci konumunda olan grupların kentten çıkmasını bekliyoruz. Çünkü bu gruplar hala topraklar üzerinde kontrol sağlamaya çalışıyor. Bu konu Türkiye’yi ilgilendiriyor. Ancak Türkiye bu konu için hala hiçbir adım atmadı. Konuyu kapatmaya çalışıyor. Bu da ihlallerin sürmesi anlamına geliyor” şeklinde konuştu.
‘DÖNEN EFRİNLİLER EVLERİNE YERLEŞİYOR’
Bölgeye sonradan yerleşen paramiliter grupların ailelerinden oluşan nüfusun da 200 binlere kadar düştüğünü belirten İbrahîm Şêxo, şunları kaydetti: “YPG-YPJ savaşçıları ve Özerk Yönetim güçleri tarafından bu gruplarla anlaşma sağlanırsa, Efrîn’de kalan grupların da geri dönebileceğini biliyoruz. Efrîn’e dönen Efrînlilerin ise belki işkenceye uğrama olasılıkları yok, ancak hala talan ve hırsızlıkla karşı karşıyalar. Talan ve hırsızlık olaylarının Türkiye’ye bağlı Sultan Süleyman Şah Tümeni ve Sultan Murat isimli gruplar tarafından yapıldığı aktarıldı. Bununla karşı karşıya kalacağını düşünen birçok insan bu yüzden geri dönmüyor. Hırsızlık ve talanların gece saatlerinde yapılmaya çalışıldığını öğrendik. Ama şu anki Efrîn’in durumunun son yıllardan çok daha iyi olduğunu söyleyebiliriz. Efrînliler, Efrîn’e geri döndüklerinde 8 yıldır olduğu gibi bu yıl da çadırlarda göçebe hayatı yaşamadı. Gidenlerin birçoğuna kendi evlerinin teslim edildiği haberini de aldık. Bu bizi mutlu etti.”
