Avrupa Parlamentosu, Türkiye’nin AB’ye katılım sürecinin yeniden başlatılmasına vetosunu sürdüreceği mesajı verdiği raporda, “Türkiye’nin artan stratejik önemine rağmen üyelik kriterleri müzakere edilemez” vurgusu yaptı.
Avrupa Parlamentosu (AP), Türkiye ile AB arasındaki üyelik müzakerelerine yeniden başlanmasına yönelik vetosunu devam ettiren kararı büyük oy çoğunluğuyla kabul etti.
AP Genel Kurulu’nda 367 kabul, 74 ret ve 188 çekimser oyla kabul edilen 2023-2024 Türkiye Raporu’nda, Türkiye’nin artan jeopolitik ve stratejik öneminin demokrasideki gerilemeyi telafi edemeyeceği belirtilerek “Üyelik kriterleri müzakere edilemez” vurgusu yapıldı.
Raporda, “Türk toplumunun geniş kesimlerindeki demokratik ve Avrupa yanlısı tutuma rağmen mevcut koşullarda Türkiye’nin AB’ye katılım süreci yeniden başlatılamaz” deniliyor, Türk hükümeti, AB kurumları ve AB’ye üye ülkeler Türkiye ile “iklim koruma, enerji güvenliği, terörle mücadele ve bölgesel istikrara özel vurgu yapılarak daha yakın, daha dinamik ve stratejik bir ortaklık yönünde çalışmaya” çağırılıyor.
AP milletvekilleri, “Türk toplumunun çoğunluğunun, özellikle de Türk gençleri arasındaki çoğunluğun Avrupa yanlısı ve demokratik tutumlarının, askıya alınmış olsa da Türkiye’nin katılım sürecini canlı tutmak için önemli bir neden olduğunu” belirtti.
İmamoğlu eleştirisi
Türkiye’de demokratik standartlarda gerilemenin devam etmesi ve eleştirel seslere yönelik ağır baskıdan derin endişe duyulduğuna yer verilen karar metninde, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasına tepki olarak düzenlenen “barışçı protesto gösterilerine yönelik sert müdahale ve kanıttan yoksun alelacele yapılan toplu yargılamalarla yüzlerce protestocunun tutuklanması” kınandı.
AP milletvekilleri, “İmamoğlu’na yönelik saldırıları, meşru bir rakibin gelecek seçimlere katılmasını önleme girişimi” olarak değerlendirdiklerini belirterek bu tür eylemlerle mevcut Türk yetkililerin ülkeyi “tamamen otoriter bir modele doğru sürüklemeye devam ettiklerini” kaydetti.
AB üyelik kriterlerinin kesinliğine vurgu
Raporda, “AB üyeliği, demokrasiyi güvence altına alan istikrarlı kurumlar, hukukun üstünlüğü, insan hakları, azınlıklara saygı ve azınlıkların korunması, iyi komşuluk ilişkileri, uluslararası hukuka riayet ile AB’nin ortak dış ve güvenlik politikalarıyla uyum gibi kriterlerin yerine getirilmesine tabidir. Bunlar kesin kriterlerdir, eylemsel stratejik mülahaza ya da müzakerelere konu olacak hususlar değildir” ifadelerine yer verildi.
AP milletvekilleri, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2020 yılı Kasım ayında Kuzey Kıbrıs’taki Kapalı Maraş’a yaptığı ziyareti de “AB üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti’nin işgal altındaki bölgelerine yaptığı yasa dışı ziyaret” diye nitelendirerek kınadı.
Ortak çıkar alanlarında iş birliğinin derinleştirilmesi çağrısı
Raporda, AP milletvekillerinin, Türkiye’nin artan stratejik ve jeopolitik önemini, Karadeniz, Ukrayna ve Ortadoğu gibi uluslararası güvenlik için kritik önemdeki bölgelerde artan varlık ve nüfuzunu takdir ettikleri belirtilerek ortak çıkar alanlarında iş birliğinin derinleştirilmesi çağrısı yapıldı.
Raporda, “Türkiye stratejik bir partner ve NATO müttefikidir. Aynı zamanda AB’nin güvenlik, ticaret, ekonomi ve göç alanlarında yakın ilişkiler içinde bulunduğu bir ülkedir. Bu nedenle yapıcı bir diyaloğun sürdürülmesi ve ortak stratejik çıkar alanlarında iş birliğinin derinleştirilmesi önemlidir” denildi.
AP Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor da “Türk yetkililerden sürekli olarak AB üyeliği hedefine bağlı olduklarını, güvenlik ve jeopolitik nedenlerle katılım sürecini yeniden canlandırmanın ne kadar önemli olduğunu duyuyoruz. Ama bir şeyi yanlış anlıyorlar. AB’ye üyelik demokrasiden geçer ve tam otoriter modele doğru ne kadar ilerlerlerse, ki bunu son olarak Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasında gözlemledik, AB üyeliğinden de o kadar uzaklaşırlar” ifadelerini kullandı.
Türk Dışişleri’nden tepki
Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan AP’nin raporuna eleştiri geldi. Dışişleri açıklamasında “Ülkemiz aleyhine çarpıtılmış, ön yargılı ve gerçek dışı iddialar içermektedir” denilen raporla ilgili “Terör örgütlerine ve Türkiye karşıtlığını varoluş nedeni haline getirmiş bazı çevrelere propaganda zemini sağlayan bir kurumun, ülkemizdeki siyasi dinamikler, dış politikamız ve Sayın Cumhurbaşkanımızın KKTC ziyaretine yönelik mesnetsiz değerlendirmelerini reddediyoruz” ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, “Önümüzdeki dönemde, katılım sürecimiz dahil, AB ile ilişkilerimizin karşılıklı yarar temelinde sürdürülmesi için AP’nin üzerine düşeni yapması temel beklentimizdir” denildi.
