Diyarbakır Newroz’unda yüz binler alanları doldurdu. Polisin müdahalesine rağmen alanı terk etmeyen kitle, ‘İrademizi gasp edemezsiniz’ dedi.
Diyarbakır 2022 Newroz’u, “Şimdi kazanma zamanı” sloganıyla gerçekleşti. Baskıların, gözaltıların sürdüğü , HDP’ye yönelik kapatma davasının açıldığı, Kürt meselesinde güvenlikçi politikaların devam ettiği bir dönemde gerçekleşen Newroz’a katılım oldukça yoğundu.
ULUSAL KIYAFETLERE YASAK
2022 Newroz’unda bir ilkte Kürt ulusal kıyafetlerine getirilen yasaklardı. Önceki yıllarda bu yönlü bir yasak yoktu. Normalinde insanlar rengarenk geleneksel kıyafetler olan ‘Şalû-şepik’lerini giyer, öyle Newroz’u kutlamaya giderdi. Polis geleneksel kıyafet giyenleri ‘Talimat bu yönde’ diyerek geri çevirdi. Alana girişlerini engelledi.
BARİYERLER, TEL ÖRGÜLER
Alanın tümü polis bariyerlerle kapatıldı. Arama noktalarında TOMA, zırhlı araçlar ve çevik kuvvet konuşlanmıştı. Newroz alanına girmek isteyenler iki ayrı aramadan geçirildi. Polis noktasından geçmek isteyen yurttaşlar, ayakkabılarını çıkarmak zorunda kaldı. Cezaevlerinde uygulanan ince arama uygulaması ile karşı karşıya kalan yurttaşlar bu duruma tepki gösterince polisin tazyikli su ya da biber gazlı müdahalesiyle karşı karşıya kaldı.
Sahne önünde kurulan polis bariyerlerine bu kez metlerce yükseklikte tel örgüler eklenmişti. Ancak kitle engel tanımadı tel örgüleri de aşarak sahne alanına geçti.
Sahne içinde de çevik kuvvet polisi konuşlanmasına kitle tepki gösterdi. Polis ve gençler arasında gergin anlar yaşandı. Polis kitleye biber gazı sıktı. Alandan polislerin bulunduğu bölgeye plastik su şişeleri fırlatıldı. Gerginlik tırmandı. Polisin gençlere müdahale etmesine HDP’li vekiller ve partiler araya girerek izin vermedi.
HDP Batman Milletvekili Ayşe Acar Başaran sahneden “Diyarbakır Emniyeti, Diyarbakır Valiliği, İçişleri Bakanı provokasyon yapmayın. Çevik geri çekil. O Newroz kutlanacak. Barikatların dışında bulunan kitle gelmeden programı başlatmayacağız” diye seslendi.
KİTLE ALANA GİRMEK İÇİN SAATLERCE BEKLEMEK ZORUNDA KALDI
Sabahın erken saatlerinde alana gelen yurttaşlar, polisin kurduğu arama noktalarının önünde saatlerce bekletildi. Binlerce kişi kontrol noktalarında birikti. Buna tepki gösterilmesi üzerine polis iki kontrol noktasında TOMA’larla kitleye tazyikli su ve gaz sıktı. Ancak yine de kitle gitmedi. Alana girişlere polisin izin vermemesi nedeniyle sabah başlaması gereken program öğleden sonra başladı. Alana girmesine izin verilmeyen kitle bulundukları yerde ateş yakarak Newroz’u kutladı.
Polisin alana girmeye engel olan uygulaması, gazlı müdahalesine rağmen alanda yüzbinlerce insan toplandı. Newroz’a katılanların yüzde 80’i 15-18 yaşında gençlerden oluşuyordu. Genç kitle oldukça coşkuluydu. Tutuklu HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın fotoğrafının olduğu tişörtlerler giyen gençler sık sık ‘’Selo Başkan” sloganları attı.
HALKIN İRADESİ GASP EDİLEMEZ
Alanda açılan ‘Halkın iradesi gasp edilemez’ pankartı kayyım uygulamaları ve HDP’li vekillerin dokunulmazlıklarının kaldırılmasına karşı bir tepkiydi. Kürdistan bayrakları yanı sıra, HDP, TİP ve Kürdistani ittifak partilerin flamaları da vardı. Newroz’da Kürtçe ve Türkçe konuşmalarda Kürt ulusal birliğine ilişkin mesajlar öne çıktı. Yine Kürtlerin özgürlüğü ve anadil talebine ilişkin vurgular yapıldı. Kürt meselesinin barışçıl yollarla çözümü için diyaloğun sağlanması, İmralı’da uygulanan tecridin son bulunması istendi.
HDP’Yİ SAHİPLENMEK İÇİN BURADAYIZ
Bu yılki Newroz’a katılım 2021 yılından fazlaydı. Alanda konuştuğumuz hemen hemen herkes HDP’nin kapatılma girişimi, dokunulmazlıklar, siyasi mahpuslar, çatışmalar, baskılar, gözaltılar ve güvenlikçi politikalarından yakındı. Gençlerin büyük bir bölümü “HDP’yi sahiplenmek için buradayız’ derken, iktidarın politikasına karşı tepkiliydi. “İktidarın politikası aha bu polislerin yaptığıdır” diyen bir genç, “İktidar tam da budur. Sabahtan beri bize yapmadıklarını bırakmadılar. Alana almadılar. Gaz ve su sıktılar. Gözaltına almak istediler. Saatlerce bekledik ama yine de geldik. Bu soğukta buraya geliyorsam sadece halay için değil. İrademe sahip çıktığımı anlatmak için buradayım” sözleri ile neden alanda olduğunu anlattı.
MUHALEFET PARTİLERİ GÜVEN VERMİYOR
Alanda en çok yükselen ses ‘barış’ ve ‘halkın iradesi gasp edilemez’ vurgusuydu. Peki barış nasıl olur sorusuna gençler, ‘bu iktidarla olmaz ancak muhalefet de yok’ cevabını verdi. Newroz alanına gelen Polat Opcin isimli bir genç barışın olmazsa olmaz olduğunu ancak umudunun olmadığını dile getirenlerden. ‘Barış masası kurulursa kiminle kurulmalı’ sorusuna Opcin, “İktidardan umudum yok. Muhalefet partileri de belli. Al birini vur ötekine. Muhalefet adım atarsa olur ama şu anda yapmıyor. Dokunulmazlıklar konusunda gördük ne yaptıklarını” sözleri ile eleştirdi.
İRADEMİZE SAHİP ÇIKMAK İÇİN BURADAYIZ
Serhat Şimşek de muhalefetten ve iktidardan umudu olmayanlardan. Mevcut koşullarda barışın zor olduğunu ifade eden Şimşek, “Hepimiz, herkes barışı istiyor. En çok biz istiyoruz. Ama bir bakın, barışa dair bir şey var mı? Biz irademize sahip çıkmak için buradayız. Ne yaparlarsa yapsınlar geri adım atmayacağımızı söylemek için buradayız. İktidar belli zaten. Ama muhalefette yok. Şu anda benim gözümde iki si de aynı” diye konuştu.
İYİ PARTİ’NİN MHP’DEN FARKI YOK
Newroz alanını dolduran gençler siyaseti de yakından ilgili. ‘Muhalefet partileri hakkında ne düşünüyorsunuz’ sorusuna İYİ Parti’nin Kürt meselesine ilişkin tutumundan, CHP’nin dokunulmazlıklar konusunda evet demesine kadar birçok konuyu hatırlatan gençler “Düşünün muhalefet gelecek ve başbakan Meral Akşener olacak. Onun MHP’den ne farkı var? Biz ona nasıl onay verelim? Hiç biri olmaz. CHP ise adım atmıyor. Kürt kimliğini tanımıyor dolayısıyla onunla da olmaz’’ diyerek ifade ediyor.
SİYASİ MAHPUSLARIN AİLELERİ ALANDAYDI
Sadece gençler değil, alanda mahpus yakınları da vardı. Anneler beyaz tülbentleri ile alanda yerini almıştı. Neredeyse konuştuğumuz 3 kişiden ikisi tutuklu yakınıydı. Meymenet Boz bunlardan biri. 25 yaşındaki oğlunun müebbet hapis cezası aldığını anlatan Boz, “Bizi içeri almamak için elinden geleni yaptılar. Dövdüler, su sıktılar, gaz sıktılar. Ama geldik. Asla dönmeyiz. Ben oğlum için, kendim için, halkım için buradayım. Evet barış gelsin, göz yaşı olmasın. Siyasi mahpuslar artık serbest bırakılsın. HDP kapatılmasın. Bizi yok saymak için ellerinden geleni yapıyorlar ama başaramayacaklar” diye konuştu.
İsmini vermek istemeyen bir tutuklu yakını ise ailesinden 20 kişinin şu anda cezaevinde olduğunu anlatarak “Biliyorum ki barış olmadan cezaevleri boşalmayacak. İmralı kapıları açılsın. Diyalog olsun, artık bu savaş son bulsun. Ama ne muhalefet, ne iktidar buna yanaşmıyor. Ne olursa olsun barışı savunmaktan, kimliğimize sahip çıkmaktan, siyasi mahpusları sahiplenmekten vaz geçmeyeceğiz” dedi.
DOLMABAHÇE MUTABAKATI VURGUSU
2022 Newroz’unda öne çıkan mesaj irade beyanıydı. HDP’yi sahiplenme vurgusu ön plandaydı. Konuşmaların çoğu barış ve diyaloğa yönelikti. Alandan Abdullah Öcalan ile ilgili sloganlar yükselirken, sahnede konuşma yapan HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, “HDP ve Kürtler olarak 2013 yılında, Amed Newroz’unda okunan mektubun arkasında olduğumuzu bir kez daha ilan ediyoruz. Bugün bu meydan onun teyididir. 2013’teki mutabakatın arkasında olduğunun teyididir. HDP olarak, barışın bir kez daha ne kadar önemli olduğunu, sadece Türkiye’de değil, tüm dünyanın bir gerçeği olduğun bir kez daha ilan ediyoruz. HDP olarak diyoruz ki büyük barışlara ihtiyaç var. Büyük barış için, halklarımızın ortak geleceği için her türlü sorumluluğu almaya hazır olduğumuzu bir kez daha ilan ediyoruz” sözleri ile barışa vurgu yaptı.
300 KİŞİ GÖZALTINDA
Sanatçıların sahne almasının ardından program sonu erdi. Newroz programının başlangıcı ve akşam saatlerinde kitlenin dağılmasının ardından gözaltılar yaşandı. 150’si çocuk olmak üzere yaklaşık 300 kişi gözaltına alınarak Diyarbakır İl Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü.
Artı Gerçek