DEM Parti, “umut hakkına” dair yasal düzenleme için Meclis Başkanlığına kanun teklifi sundu.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Şirnex Milletvekili Nevroz Uysal Aslan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) bir kişinin tahliye umudu olmaksızın bir kişinin cezaevinde kalmasının “umut hakkı” ihlali kararına ilişkin Meclis Başkanlığı’na kanun teklifi verdi. Teklifte, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarında, infaz süresinin 25’inci yılını dolduranların koşullu salıverilme şartlarının değerlendirilmesi teklif edildi.
Teklifte, AİHM’in Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 3’üncü maddesinin “işkence ve kötü muamele yasağının ihlali kabul ettiği hatırlatılarak, ömür boyu hapis cezalarında AİHM kararlarına uyum sağlanmasının gerekliliğine işaret edildi.
İNSANLIK DIŞI UYGULAMALAR VE UMUT HAKKININ İHLALİ
Teklifte, 2004’te idam cezasının kaldırılmasıyla yerine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulamasının getirildiği hatırlatıldı. Bu uygulamayla birlikte, Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Terörle Mücadele Kanunu’nda (TMK) düzenlemelere gidildiği anımsatılan teklifte, bazı suçlardan hüküm giyenlerin koşullu salıverilme hakkından mahrum bırakıldığının altı çizilerek, bunun AİHM kararlarına aykırı olduğu vurgulandı. AİHM’in Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan, Kaytan, Gurban ve Vinter kararlarında işaret edilen teklifte, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alanların tek kişilik hücrelerde tutulduğu, günde yalnızca bir saat açık hava ve spor hakkı tanındığı, aile görüşmelerinin 15 günde bir ve 10 dakikalık telefon görüşmesiyle sınırlandırıldığı ifade edildi. Teklifte, bu koşulların, tutsakları toplumdan tamamen izole ederek imha amacı taşıdığı ve infazın rehabilite edici amacına aykırı olduğu kaydedildi.
‘AİHM KARARLARI HATIRLATILDI’
AİHM’in “umut hakkı” düzenlemesi için müebbet hapis cezalarının en geç 25 yılda gözden geçirilmesi gerektiğini yönündeki kararlarına atıfta bulunulan teklifte, bu çerçevede düzenleme yapılması gerektiğine işaret edildi. Teklifte, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin, 17 Eylül 2025 tarihli bin 537’inci toplantısında, Türkiye’yi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına ilişkin yasal düzenlemeler yapmaya ve AİHM kararlarına uymaya çağırdığının altı çizildi.
‘DÜZENLEME ABDULLAH ÖCALAN’I HEDEF ALDI’
Teklifte, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infaz rejiminin, özellikle Abdullah Öcalan’ı hedef alarak düzenlendiği, ancak zamanla binlerce mahkûmu etkileyen yapısal bir adaletsizliğe dönüştüğü ifade edildi. Abdullah Öcalan’ın, Kürt meselesinde barışçıl çözüm arayışının önemli bir aktörü olduğu belirtilen teklifte, onun geliştirdiği perspektiflerin Türkiye’de çoğulculuk, eşit yurttaşlık ve demokratik birliktelik için referans teşkil ettiği vurgulandı. Teklifte, Bakanlar Komitesi’nin “Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nun” yasama süreçlerinde aktif rol alması çağrısının, barışın toplumsal zeminde yeniden inşası için bir fırsat olduğu kaydedildi.
